Thi công đoạn cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi, thuộc cao tốc Bắc - Nam - Ảnh: Xuân Huy |
Để kêu gọi đầu tư cao tốc Bắc - Nam phía Đông theo hình thức đối tác công - tư (PPP), Bộ GTVT đề xuất, kiến nghị Quốc hội và Chính phủ nhiều cơ chế, chính sách đặc thù liên quan đến việc huy động vốn, lãi suất vốn vay và lợi nhuận của nhà đầu tư...
Đóng vốn chủ sở hữu theo tiến độ
Trao đổi với Báo Giao thông, ông Nguyễn Viết Huy, Phó Vụ trưởng Vụ Đối tác công-tư (PPP - Bộ GTVT) cho biết, trước tiên, cơ chế, chính sách huy động vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp dự án cần phải có những thay đổi so với quy định hiện hành. Các dự án đầu tư hạ tầng phần vốn chủ sở hữu rất lớn, lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, trong Luật Doanh nghiệp quy định, chủ sở hữu hoặc các cổ đông đều phải góp, thanh toán đủ trong vòng 90 ngày hoặc ngắn hơn kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
“Thực tế, nếu huy động vốn chủ sở hữu theo quy định này, một lượng vốn rất lớn đã huy động trong tài khoản của doanh nghiệp dự án nhưng chưa được sử dụng dẫn tới lãng phí nguồn lực và không phù hợp với thông lệ quốc tế”, ông Huy nói và cho biết, Bộ GTVT đã kiến nghị Quốc hội chấp thuận quy định trong hợp đồng dự án, tiến độ huy động vốn chủ sở hữu phù hợp với tiến độ triển khai dự án theo quy định tại Nghị định 15/2015 của Chính phủ về đầu tư theo hình thức PPP.
"Sau khi được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án cao tốc Bắc - Nam, Bộ GTVT sẽ tổ chức lập báo cáo nghiên cứu khả thi để phê duyệt và lập thiết kế kỹ thuật, dự toán tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Đây là cơ chế mới so với trước đây khi công tác đấu thầu được tiến hành sau khi duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi. Việc đấu thầu các dự án cao tốc Bắc - Nam được tổ chức đấu thầu rộng rãi quốc tế, đảm bảo công khai, minh bạch nhằm lựa chọn được các nhà đầu tư có năng lực thực hiện dự án quan trọng quốc gia đảm bảo tiến độ và chất lượng”. Ông Nguyễn Viết Huy |
Đồng thời, lãnh đạo Vụ PPP cũng chỉ rõ bất cập về cách tính lãi suất vốn vay để tính toán phương án tài chính của các dự án BOT thời gian qua. Cụ thể, theo quy định tại Thông tư 55/2016 của Bộ Tài chính, mức lãi suất vốn vay không quá 1,3 lần mức bình quân đơn giản của lãi suất phát hành TPCP có kỳ hạn 10 năm phát hành dưới phương thức đấu thầu trong thời gian 3 tháng trước thời điểm phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi. Tuy nhiên, thực tế mức lãi suất cho vay dài hạn của các ngân hàng thương mại đều cao hơn mức lãi suất quy định tại Thông tư 55/2016 của Bộ Tài chính.
“Để đảm bảo tính khả thi huy động vốn, Bộ GTVT kiến nghị Chính phủ cho phép áp dụng mức lãi suất vốn vay tính toán trong phương án tài chính được xác định bằng mức lãi suất cho vay dài hạn cùng kỳ hạn bình quân của 3 ngân hàng thương mại nhà nước là BIDV, VietinBank và Vietcombank để tính toán phương án tài chính ban đầu. Giá trị cuối cùng thông qua đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư”, ông Huy nói và cho biết, qua tham vấn các tổ chức tư vấn nước ngoài, nhà tài trợ quốc tế và thực tiễn triển khai dự án cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, Dầu Giây - Phan Thiết, Vành đai 3 TP Hồ Chí Minh đoạn Tân Vạn - Nhơn Trạch, các nhà đầu tư đều kỳ vọng và chỉ quan tâm đầu tư khi lợi nhuận đối với phần vốn chủ sở hữu tối thiểu đạt 15-17%.
“Các dự án BOT giao thông có thời gian thu hồi vốn kéo dài, thông thường từ 20-25 năm, tiềm ẩn nhiều rủi ro chưa lường trước mà nhà đầu tư phải chịu. Do vậy, Bộ GTVT đã kiến nghị Chính phủ cho phép xác định mức lợi nhuận trên phần vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư để tính toán phương án tài chính ban đầu là 14%/năm, mức lợi nhuận chính thức của nhà đầu tư xác định thông qua đấu thầu”, ông Huy chia sẻ.